บทที่ 3

กระบวนการแสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เจตคติทางวิทยาศาสตร์เป็นสิ่งที่ฝังลึกอยู่ในจิตใจของนักวิทยาศาสตร์ทุกคน ซึ่งมันจะมีอิทธิพลต่อการคิดการกระทำและการตัดสินใจตลอดเวลาที่มีการปฏิบัติงานทางวิทยาศาสตร์ เจตคติจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างหนึ่งที่จะต้องปลูกฝังให้เกิดขึ้นในจิตใจของนักเรียนและนักศึกษา เพราะมันมีลักษณะเป็นลักษณะนิสัย ลักษณะจิตใจ ลักษณะการคิด และจริยธรรมของนักวิทยาศาสตร์จึงอาจกล่าวได้ว่า เจตคติทางวิทยาศาสตร์เป็นสิ่งกำกับการคิด การกระทำ การตัดสินใจในการปฏิบัติงานทางวิทยาศาสตร์ของนักวิทยาศาสตร์
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ (Scientific Method) เป็นวิธีสืบเสาะหาความรู้ของนักวิทยาศาสตร์แบบมีลำดับขั้นตอนการทำงานของนักวิทยาศาสตร์ทุกคนจะคล้ายกัน คือ เมื่อพบปัญหาแล้วนักวิทยาศาสตร์จะใช้วิธีการแก้ปัญหาในแนวทางเดียวกัน โดยจะมีการเริ่มต้น ณ จุดๆ หนึ่ง แล้วทำต่อเนื่องกันไปตามลำดับขั้น จนถึงสุดท้ายก็จะครบวงจรของการแก้ปัญหา ถ้าอยากจะตรวจสอบใหม่ ณ จุดใด ก็สามารถจะตรวจสอบได้ตามวงจรนั้น
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ (Science Process Skill) เป็นทักษะทางสติปัญญา (Intellectual Skills) ที่นักวิทยาศาสตร์และผู้ที่นำวิธีการทางวิทยาศาสตร์มาแก้ปัญหาใช้ในการศึกษาค้นคว้าสืบเสาะหาความรู้และแก้ปัญหาต่างๆ
ในชีวิตประจำวันของมนุษย์ทุกคน จะต้องเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลา เกี่ยวข้องกับวิวัฒนาการทางด้านความรู้ ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงหลายๆ ด้าน จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะทำให้บุคคลในสังคมรู้จักวิธีการคิดอย่างมีเหตุผล มีวิธีการแก้ปัญหาต่างๆ ที่มีระบบ อันจะส่งผลให้เกิดการพัฒนาด้านสติปัญญา ซึ่งวิธีการคิดนั้นเป็นวิธีเดียวกับที่ใช้อยู่ใน กระบวนการแสวงหาความรู้
ขั้นตอนของการแก้ปัญหาโดยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ ขั้นสังเกต ขั้นระบุปัญหา ขั้นตั้งสมมติฐาน ขั้นการทดลอง และขั้นสรุปผลการทดลอง